Ürün taşımak için ayrılmış bölümünün duvarları, tavan, taban ve kapıları, iç ortam ile dış ortam arasında ısı transferini minimize edecek şekilde izole edilmiş ve bu bölüme ısı soğurma yeteneği olan mekanik buhar sıkıştırmalı soğutma çevrimine haiz cihaz ile donatılmış araçtır. 5m kasa uzunluğundan 13.60 m kasa uzunluğuna kadar olan frigorifik kasalarda bu cihazların soğutma kompresörlerini cihazın kendi dizel motoru tahrik eder. Frigorifik kasası 5m kadar olan araçlarda soğutma kompresörü dönme hareketini araç motorunun krank kasnağından bir V kayışı vasıtasıyla almaktadır.Bu cihazların bazı modellerinde soğutma kompresörü, kendi üzerinde ilave olarak bulunan ve 380V alternatif akımla çalışan bir elektrik motoru ile tahrik edilebilir.
Soğutucu akışkan olarak R134A ve 404A kullanılır. |
– Frigorifik araç taşınan ürünü soğutabilirmi ?
Karayolunda bozulabilir gıda maddeleri taşıma amacı ile kullanılan frigorifik araçlardaki tüm soğutma cihazları, taşıdıkları ürünün yükleme sıcaklığını muhafaza etmek amacıyla dizayn edilip üretilmişlerdir. Bu cihazlardan taşıma sıcaklığının üzerindeki bir sıcaklıkta yüklenen ürünleri soğutması beklenmemelidir. Dolayısıyla ürünün yükleme öncesinde mutlaka taşıma sıcaklığına getirilmesi gereklidir. Ayrıca yükleme sırasında ısı kazancı olmamasına dikkat edilmelidir.
|
– Servis ısı yükü nedir ?
Bozulabilir gıda ürünlerinin yüklenmesini, taşınmasını ve dağıtımını yapan tüm sorumluların dikkat etmeleri gereken en önemli faktörlerden bir tanesidir. Servis ısı yükü, bozulabilir ürünlerin yükleme ve boşaltma sırasında, kapı açılmaları dolayısıyla soğutma sistemine ilave olarak gelen ısı yüküdür.Servis yükünün kaynağı, sürücünün taşıma bölümünün kapılarını her açıp kapaması sırasında, bu bölümün içerisine doluşan havadır. Termodinamiğin kanunu olarak, soğuk hava yere doğru inecek, sıcak hava ise yukarıya doğru yükselecektir. Bu da kapı açılır açılmaz, soğuk havanın hemen aşağıya doğru akması, sıcak havanın da soğuk havanın yerini alması demektir. Frigorfik kasanın imalat yöntemi, izolasyon malzemesinin cinsi, kalınlığı, dansitesi (kg/m3) ve yaşı da servis ısı yükü miktarına doğrudan etki eden önemli faktörlerdir. Taşıma bölümüne giren ısının miktarı aşağıdaki faktörlere bağlıdır. 1-Kapı açık kalma süresi, 2-Havanın bağıl nemi, 3-Kapının büyüklüğü, 4-Rüzgarın, sıcak havanın daha kolay içeri akmasını sağlayacak yönde esmesi, 5-Dış hava sıcaklığı, 6-Kapılar açıldığında soğutma ünitesinin çalışıp çalışmadığı, 7-Güneş ışınlarına dik açı ile maruz kalan tavanın, asfalttan yayılan ısı ve motorun yaydığı sıcaklığa maruz kalan tabanın diğer yüzeylere göre extra izolasyonunun olup olmadığı |
– Frigorifik araç yüklemesi sırasında soğutma ünitesi çalıştırılmalımıdır ?
Yükleme süresince kasa içerisine girecek ısı enerjisi ve rutubeti minimize etmek için soğutma ünitesini asla çalıştırmayın.Arka veya varsa yan kapıları açık olarak ünite çalışmaya devam ederse, evaporatör fanı içerideki hava kütlesini dışarı doğru itmeye çalışırken, dışarıdan da aynı hızla sıcak hava ve içeriğindeki nemin kasa içerisine girmesine neden olacaktır. Bu şekilde kapının her açılışında, soğutulmuş olan taşıma bölümünden içeriye sıcak ve rutubetli hava girmektedir. Bu durumda soğutucu ünite, yeni giren havadaki ısıyı almak zorunda kaldığı gibi, duvarlardan içeriye giren ısıyı da almak durumundadır. Ünitenin, içeri yeni giren havadaki nemin evaporatör peteği üzerinde donması dolayısıyla, bu buzdan kurtulmak için muhtemelen buz çözme (defrost) çevrimine ihtiyacı olacaktır. Bu soğutucu ünite buz çözme işlemi sırasında soğutma yapamaz. Buz çözme işlemi sona erdiği zaman ise, ünite bu defa duvarlardan süzülen ısıya karşı koyacak ve bu ısıyı dışarıya atmaya çalışacaktır. |
– Soluma ısısı ne demektir ?
Başta meyve ve sebseler olmak üzere birçok ürün, toplanmalarından sonra bile canlı olup, depolanmaları esnasında değişmelerine devam ederler. Bu değişimler, rutubet atma ve olgunlaşma şeklindedir. Fakat bu değişim esnasında ortaya çıkan en önemli faktör, soluma nedeniyle ortaya çıkan ısıdır. Hasattan sonra bile bitkiler oksijen almaya devam ederler ve bu oksijen karbonhiratlarla birleşir. Bunun sonucunda karbondioksit ve ısı salınır. Bu şekilde ortaya çıkan ısıya soluma ısısı denilir. Değişik ürünlerle ilgili soluma ısısı değerleri için, bu değerleri belirten tablolara başvurulmalıdır. Et tavuk, balık ve dondurulmuş gıda ürünlerinde soluma ısısı mevcut değildir.
|
– Ön soğutma nedir ve niçin gereklidir ?
Araç kasaları yapısında kullanılan malzemelerin özgül ısıları mevcuttur. Çoğu zaman taşıma bölümünün, ürünü yüklemeden önce soğutulması pek düşünülmemektedir. Fakat bu tip soğutma şeklinin çok gerekli olduğu, muhakkak uygulanması gerektiği bilinmelidir. Ön soğutma ile, hem taşıma bölümü içerisindeki yapı malzemelerinin ısısı, hem de içerideki havanın ısısı dışarıya atılacaktır.Böylelikle ürün yüklendiğinde, soğutma cihazı bu ısıları da atmaya çaba sarf etmeyecektir.
|
– Frigorifik kasa içinde hava akışı nasıl olmalıdır ?
Taşınan ürünün evsafının bozulmasının en önemli sebeplerinden birisi, kasa içerisindeki hatalı hava akışıdır. Doğru, düzenli ve yeterli bir hava sirkülasyonu, ürünün iyi bir kalitede olması için güvencedir. Aksi ise ürünün kalitesi için en büyük risk faktörüdür. Soğutucu ünite, yükü soğutabilmek için, gerekli olandan daha fazla bir kapasiteye sahip olabilir. Fakat yükün düzgün yüklenmemesi ve hatalı paketlenmesi yüzünden, ünite yeterli ısıyı üründen alıp dışarıya transfer edemeyecektir. Evaporatöre hava dönüşü, çok sayıdaki boşluklardan ve çok değişik sıcaklıklarda olmaktadır. Böylece çeşitli ve değişik sıcaklıklardaki hava akımları, kapı sızıntılarından gelen hava, duvarlardan olan sızıntılar, ürünün üzerinden geçen hava ve kısa çevrim havası olarak sıralanabilir. Bütün bu değişik hava akımları ve farklı sıcaklıklar birleşerek, bir örnek hava akımı oluştururlar.
|
– Kısa hava çevrimi nedir ?
Soğutma cihazının evaporatöründen üflenen havanın, evaporatörden çıkıp frigorifik kasanın arkasına ulaşmadan, bir engelle karşılaşıp evaporatöre geri dönmesine kısa hava çevrimi denir. Hedef olması gereken durum, havanın hiçbir engelle karşılaşmadan taşıma bölümünün en arkasına ulaşması ve doğru istiflenmiş ürünlerin etrafından dolaşarak ısıyı alması ve evaporatöre taşımasıdır.
|
– Yüklemede neler kontrol edilmelidir ?
YÜKLEME SIRASINDA1- Ürün paketlerinin çarpma ve darbeye dayanıklılığı, 2-Dondurulumuş ürünlerin ambalajlarının düzgün ve deliksiz (havalandırmasız) olması, 3-Taze ürünlerin ambalajlarının düzgün ve delikli (havalandırmalı) olması, 4-Taşıma sıcaklığı ayar değerinin ünite termostat ayarıyla aynı olması, 5-Taşınacak ürünün yüklenmeden önceki sıcaklığının, taşınması istenilen sıcaklık derecesinde olup olmadığı, 6-Yükleme yapmadan önce ünitenin, kasa içi sıcaklık derecesi yaklaşık +5 C dereceye ulaşıncaya kadar çalıştırılıp ön soğutma yapılmış olması, 7-Kasa içine yüklenen ürünün konumunun, kasa içi hava sirkülasyonunun taban, yan duvarlar ve tavan yüzeyinde engellemeyecek ve hava akışını kısıtlamayacak şekilde olması, 8-Kasa içinin temiz, kokusuz ve atıklardan temizlenmiş olması, KONTROL EDİLMELİDİR. KAYNAK: http://www.interline95.com/frigorifik.html |